Σαν να αναπροσαρμόζεται σταδιακά το αφήγημα στις αγορές ομολόγων και μετοχών, με δραματικές διακυμάνσεις στις τιμές και τις αποδόσεις. Εκτιμήσεις για μεγάλη επιτάχυνση της ανάκαμψης, κυρίως στις ΗΠΑ, δημιούργησαν φόβους για την απότομη αύξηση του υποτονικού πληθωρισμού, γεγονός που ενδεχομένως να υποχρεώσει τις κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια.
Αυτή η αλληλουχία εξελίξεων θα σήμανε ένα δυσάρεστο τέλος στον κύκλο φθηνού χρήματος που έχει ωφελήσει τόσο τις διεθνείς αγορές. Η μεγάλη ρευστοποίηση θέσεων σε ομόλογα και μετοχές αντανακλά την μάχη των επενδυτών να συμφιλιωθούν με δυο αντιφατικές προσδοκίες που καλλιεργούνται από τον περσινό Νοέμβριο, όταν ανακοινώθηκαν τα πρώτα εμβόλια για την καταπολέμηση του ιού SARS-CoV-2. Αφενός είναι θεμιτή η επιτάχυνση της ανάπτυξης που θα επισφραγιστεί από την εξέλιξη των εμβολιασμών κατά της νόσου Covid-19 και τα μέτρα στήριξης που δρομολογούνται σε ΗΠΑ και Ευρώπη.
Αφετέρου μια ταχύτερη του αναμενομένου αποκατάσταση της ομαλότητας στις οικονομίες, με αιφνίδια άνοδο των τιμών σε αγαθά και υπηρεσίες, μπορεί να σηματοδοτήσει την αναδίπλωση της άφθονης ρευστότητας που παρέχουν οι κεντρικές τράπεζες του ανεπτυγμένου κόσμου από τον περσινό Μάρτιο, όταν είχε ξεσπάσει το πρώτο κύμα της πανδημίας. Ενδείξεις για βελτίωση υπάρχουν. Η Goldman Sachs εκτιμά πως η ανοσία του 60% των πληθυσμών θα έχει επιτευχθεί τον Απρίλιο στη Βρετανία και τις ΗΠΑ, τον Μάιο στην Ιταλία, τον Ιούνιο στη Γερμανία και την Ισπανία, τον Ιούλιο στον Καναδά και τη Γαλλία και τον Αύγουστο στην Αυστραλία και την Ιαπωνία.
Θεμιτή διόρθωση ή όχι
Το μέγα αίνιγμα είναι εάν η θεαματική αύξηση των αποδόσεων στα αμερικανικά ομόλογα από τις αρχές του έτους, συμπαρασύροντας και το κόστος δανεισμού της Ευρωζώνης, μαζί με τη μεγάλη πτώση των χρηματιστηριακών δεικτών μέσα στην εβδομάδα αντικατοπτρίζουν έναν μόνιμο προβληματισμό για την αύξηση του πληθωρισμού ή είναι απλά μια διόρθωση από το ασταμάτητο ράλι των προηγούμενων μηνών. Παρά το τεράστιο πλήγμα που έχει υποστεί η πραγματική οικονομία από την πανδημία, ο παγκόσμιος χρηματιστηριακός δείκτης MSCI, ο οποίος ενσωματώνει μετοχές από 49 χώρες, έχει σημειώσει αλλεπάλληλα ρεκόρ αυτόν τον μήνα, με άνοδο πάνω από 70% από τα τέλη Μαρτίου. Παρομοίως, ο πανευρωπαϊκός Europe Stoxx 600 έχει αναρριχηθεί πάνω από 50% και ο Nasdaq του αμερικανικού κλάδου τεχνολογίας έχει καταγράψει κέρδη πάνω από 46%.
Αυτή η μεγάλη άνοδος των χρηματιστηριακών αποδόσεων επιτεύχθηκε χάρις στην γενναιόδωρη ποσοτική χαλάρωση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), παρέχοντας άφθονη ρευστότητα στις αγορές με ιστορικά χαμηλά επιτόκια. Το ράλι των τιμών όλον αυτόν τον καιρό αντανακλάται, επίσης, από τις αρνητικές αποδόσεις των κρατικών ομόλογων του πυρήνα της Ευρωζώνης, την αστρονομική άνοδο του bitcoin ή τη δυνατότητα οι εταιρείες με χαμηλή επενδυτική βαθμολογία να μπορούν να δανείζονται τόσο φθηνά όσο μακράν ισχυρότεροι όμιλοι.
Αλλά, ως συνήθως, «οι απαραίτητες και στην τελική ευπρόσδεκτες προσαρμογές στις αγορές σπανίως είναι ομαλές», σχολιάζει ο Χόλγκερ Σμίτινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank. «Στην προσπάθεια να βρουν τις ισορροπίες τους στον κόσμο μετά την πανδημία, οι αγορές είναι επιρρεπείς σε ξαφνικές διακυμάνσεις και υψηλή μεταβλητότητα», τονίζει ο ίδιος, θεωρώντας πως οι πρόσφατες μεταπτώσεις των αγορών θα είναι βραχυπρόθεσμες. Αυτή η αναπροσαρμογή προσδοκιών αντανακλάται από την άνοδο της απόδοσης του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου περίπου από το 1% στο 1,6085% την Πέμπτη.
Την ίδια ημέρα, ο Nasdaq έκλεισε με απώλειες 3,52%, κλείνοντας με τη μεγαλύτερη πτώση από τον περσινό Μάρτιο, όταν είχαν καταρρεύσει οι αγορές στο πρώτο κύμα της πανδημίας. Άνοδος έχει επίσης καταγραφεί και στο 10ετές κόστος δανεισμού της γερμανικής οικονομίας, αν και παραμένει σε αρνητικό έδαφος.
Οι φόβοι για υψηλότερα επιτόκια επισκιάζουν την ευφορία των εμβολιασμών
Από μια ημέρα στην άλλη, η προσοχή των επενδυτών μετατέθηκε από το αισιόδοξο μήνυμα της έναρξης των εμβολιασμών σε σενάρια για ταχύτερη αύξηση των επιτοκίων, κυρίως, από τη Fed λόγω της αλματώδους ανάπτυξης που θα επιτευχθεί από το πακέτο των 1,9 τρις δολαρίων που δρομολογεί η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν. «Είναι τόσο ισχυρή η πεποίθηση για μια ισχυρή ανάκαμψη στις ΗΠΑ που οι επενδυτές θεωρούν δεδομένη την επικείμενη αναδίπλωση της χαλαρής νομισματικής πολιτικής από την Fed», αναφέρεται σε ανάλυση της ING Bank.
Στην προθεσμιακή αγορά νομισμάτων ήδη αντικατοπτρίζονταν αυτήν την εβδομάδα εκτιμήσεις για αύξηση του βασικού επιτοκίου στις ΗΠΑ κατά 25 μονάδες βάσης τέλη του 2022, με τα σχετικά στοιχήματα στην ισοτιμία ευρώ/δολαρίου φθάνουν το 64% από το 52% που ίσχυε προ μιας εβδομάδας.
Όσο και αν προσπάθησε ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ, στα μέσα της εβδομάδας να υποβαθμίσει φόβους για μια αύξηση του βασικού επιτοκίου στις ΗΠΑ συνεχίστηκε η άνοδος των αποδόσεων στα ομόλογα. Παρομοίως, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Φίλιπ Λέιν, και η Ίζαμπελ Σνάμπελ, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου, επανέλαβαν δεσμεύσεις για τη διατήρηση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα, τονίζοντας πως στόχος τους είναι να μην εκτροχιαστούν οι οικονομίες της Ευρωζώνης από την πορεία ανάκαμψης. Μάταια.
Oι απώλειες του δείκτη Bloomberg Barclays Multiverse, ο οποίος καλύπτει ομόλογα 70 τρις δολαρίων, ανέρχονται στο 1,7% από τα τέλη του περσινού έτους έτσι όπως υπολογίζονται από τις διακυμάνσεις των τιμών και την καταβολή τόκων. Είναι η χειρότερη έναρξη έτους από το 2015, σύμφωνα με τους Financial Times.
Αγώνας δρόμου για την ανάκαμψη των οικονομιών
Είναι υπερβολική η εκτίμηση για μια επιτάχυνση της ανάκαμψης στις ΗΠΑ και την Ευρώπη; Αναλυτές στην JPMorgan Asset Management και της Goldman Sachs διαβλέπουν ρυθμό ανάπτυξης στις ΗΠΑ έως και το 6% εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν πετύχει να περάσει όλο το πακέτο των 1,9 δις δολαρίων από το Κογκρέσο. Η UniCredit εκτιμά πως η αμερικανική οικονομία θα επανέλθει στα προ πανδημίας επίπεδα περίπου έως τα μέσα του 2021, με την Ευρώπη να ακολουθεί λόγω των επενδυτικών προγραμμάτων που συνδέονται με το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δις ευρώ και απαιτούν μεγαλύτερη μεθοδικότητα στην εφαρμογή τους.
Όμως, σημάδια για μια ανάφλεξη των πληθωριστικών πιέσεων έχουν ήδη κινήσει υποψίες και στην Ευρώπη. Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις ήδη περνούν κάποια από την αύξηση του κόστους των πρώτων υλών στους πελάτες τους, οδηγώντας στο υψηλό σχεδόν του τελευταίου 12μήνου τον πληθωρισμό της Ευρωζώνης έναν μήνα πριν.
Είναι το αποτέλεσμα ελλείψεων σε βασικά εξαρτήματα όπως είναι οι ημιαγωγοί, ανατροπών στις εφοδιαστικές αλυσίδες και μεγάλη αύξησης των δαπανών στη μεταφορά εμπορευμάτων λόγω της υψηλής ζήτησης για ορισμένα προϊόντα όπως τα ηλεκτρονικά είδη. Επιβαρυντικό ρόλο στην πορεία των τιμών διαδραματίζει το ράλι των εμπορευμάτων από το πετρέλαιο μέχρι τον χαλκό.
Όμως με το πλήγμα που έχουν υποστεί οι οικονομίες από την πανδημική κρίση, μια άνοδος των τιμών που τροφοδοτείται από την προσδοκία της ανάπτυξης είναι επιθυμητή. Οι κεντρικές τράπεζες παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και έχουν συσσωρεύσει αρκετή εμπειρία μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Οι αγορές, από την πλευρά τους, επαναπροσδιορίζουν τις προσδοκίες τους από την αδράνεια της πανδημίας σε μια σταδιακή αποκατάσταση της ομαλότητας.