Η Χάρις Αλεξίου μιλάει αποκλειστικά στο in για την νέα της δισκογραφική δουλειά και το «Maestro»

Τα λόγια για να περιγράψεις την Χάρις Αλεξίου μοιάζουν πάντα φτωχά. Όχι μόνο γιατί είναι μοναδική σε αυτό που κάνει με τη φωνή της, όχι μόνο για τις εκατοντάδες επιτυχίες της, αλλά κυρίως για αυτό το συναίσθημα που γεννά σε κάθε ακροατή η ερμηνεία της.

Η ψυχή της, αυτή που βγαίνει σε κάθε λέξη, αυτή που κρύβεται πίσω από κάθε ζεστό βλέμμα, αυτή που της δίνει την ενέργεια να συνεπαίρνει τα πάντα σε κάθε της εμφάνισή είναι αυτό που κάνει το κοινό να την ακολουθεί πιστά σε κάθε της βήμα, να την αποκαλεί με το μικρό της όνομα, να την θεωρεί δικό του άνθρωπο.

Η Χαρούλα πάντα εκεί, από τους λαϊκούς δρόμους του Καλδάρα, στην ευαισθησία του Λοΐζου και μετά στη φλόγα του «Δι ευχών» και την συναυλία στο Ρόδον, στις μελωδίες του Μικρούτσικου, στις μπαγκέτες του Αντύπα, στους στίχους της Λίνας.

Και πέρα και πάνω από όλα η Χάρις Αλεξίου με τις δικές της δημιουργίες, τα δικά της λόγια στο πιάνο, τα δικά της ακόρντα στην κιθάρα.

Το ίδιο πρόσωπο να συντροφεύει τους Έλληνες σε κάθε τους βήμα, κάθε χαρά και λύπη, κάθε προσωπική εξέλιξη ή αβάσταχτο πόνο.

Η Χαρούλα Αλεξίου άκουσε την ψυχή της και αποφάσισε να σταματήσει από τις ζωντανές εμφανίσεις. Αν και στεναχώρησε το κοινό της όλοι ήξεραν ότι για να το πράττει έχει δίκιο.

Μετά όμως από αυτή την απόφαση -για την ακρίβεια λίγο καιρό πριν- ήρθαν σπουδαίοι ρόλοι, συνεργασίες στο Εθνικό Θέατρο, η Επίδαυρος, η αγάπη με τον Γιώργο Νανούρη και ένα υπέροχο «Χειρόγραφο» που μιλούσε για την ζωή της.

Σήμερα είναι αυτή που επέλεξε να συμμετάσχει στην πετυχημένη σειρά του Χριστόφορου Παπακαλιάτη στο MEGA «Μaestro» και κλέβει πάλι τις εντυπώσεις.

Η Χάρις Αλεξίου σταμάτησε από τις ζωντανές εμφανίσεις αλλά δεν σταμάτησε να δημιουργεί, με τον δικό της τρόπο, συνεχώς καινούργια πράγματα. Με την καλλιτεχνική διεύθυνση του γιού της Μάνου Θεοφίλου ετοιμάζουν με νέα δισκογραφική δουλειά με τίτλο «Reworks Project».

Νέα προσέγγιση σε αγαπημένα τραγούδια, νέος ήχος, νέα ματιά, νέοι άνθρωποι σε κομμάτια που αγαπάμε πολύ και σε άλλα που καλούμαστε να ανακαλύψουμε.

Η Χάρις Αλεξίου μίλησε αποκλειστικά στο in για αυτή την νέα δουλεία, τον Χριστόφορο Παπακαλιάτη αλλά και τη δισκογραφία και τα -πιθανά- απωθημένα της. Μαζί μας στη συνέντευξη και ο Μάνος Θεοφίλου, ψυχή αυτής της δουλειάς, που συμμετείχε με μεγάλο ενδιαφέρον στην κουβέντα μας.

Πώς προέκυψε το «Reworks Project»;

Πρόκειται για ένα νέο στοίχημα, όχι βέβαια πολύ νέο για μένα γιατί δεν είναι πρώτη φορά που συνεργάζομαι με νέα παιδιά μιας και είμαι τόσα πολλά χρόνια στο χώρο.

Είναι ένα διαφορετικό project και αυτό ξεκινάει από το Μάνο Θεοφίλου, ο οποίος ασχολείται με ό,τι έχω κάνει μέχρι τώρα, και είχε τη σκέψη να ξαναδουλέψει πάνω σε τραγούδια μου και να τα δει με μια νέα ματιά. Έτσι όπως θα τα έβλεπε ένας νέος άνθρωπος με μια διαφορετική ενορχήστρωση και στήσιμο ενός τραγουδιού. Ευτυχώς είναι αρκετά τα τραγούδια που έχω πει και έτσι τα παιδιά έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν κομμάτια που θα τους αρέσει πολύ να δουλέψουν πάνω σε αυτά.

Το πρώτο τραγούδι που κυκλοφόρησε είναι ο «Άνθρωπος του κάβου», σε μουσική και στίχους δικούς μου. Δουλεύονται ήδη αρκετά τραγούδια και φιλοδοξούμε μέσα στο 2023 να έχει ολοκληρωθεί ο δίσκος και να βγει σε φυσικό προϊόν. Εγώ θα ήθελα να κυκλοφορήσει και σε βινύλιο.

Μ.Θ.: Ο «Άνθρωπος του κάβου» έγινε από τον Ερμή Γεραγίδη (Ermis) και τον Ισίδωρο Κιλούδη (Issy Beats). Με τον Ισίδωρο είμαστε χρόνια συνεργάτες και τον Ερμή τον άκουσα στις δουλειές που έχει κάνει με τον Good Job Nicky και μου άρεσε πολύ.

Ακούγοντας το συγκεκριμένο τραγούδι, είναι αρκετά «πειραγμένο» σε σχέση με το πρωτότυπο. Σε αυτό το πλαίσιο θα κινηθεί όλος ο δίσκος;

Τα παιδιά έχουν δώσει μια αισθητική δική τους αλλά έχουμε ακούσει και δείγμα δουλειάς τους. Δεν θα πάω να κάνω και τραπ (γέλια). Είναι όμως ένα τελείως διαφορετικό άκουσμα. Έτσι φαίνεται και η διαχρονικότητα ενός τραγουδιού, δεν γίνεται παντού αυτό. Υπάρχουν τραγούδια που μπορεί να μην εκφράζουν πια τον τραγουδιστή ή και τον δημιουργό. Διαλέξαμε τραγούδια που έχουν ακόμα κάτι να μας πουν, που είναι πέρα από το χρόνο.

Με έχει εντυπωσιάσει το πώς έχει βρει ο Μάνος αυτό το ρεπερτόριο από διάφορες ηχογραφήσεις που έχω κάνει, γιατί δεν είναι οι αρχικές. Σε αυτό το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε ηχογράφηση που δεν κυκλοφόρησε ποτέ, αλλά θα υπάρχουν και ηχογραφήσεις από live και άλλες από στούντιο. Ο «Άνθρωπος του κάβου» είναι από τα «κρυφά» τραγούδια αλλά οι κύριοι που εργάζονται πάνω σε αυτά δεν θα άφηναν εκτός και μεγάλες επιτυχίες.

Υπάρχει κάποιο τραγούδι που προσπαθήσετε αλλά δεν καταφέρετε να αλλάξετε ικανοποιητικά;

Τα παιδιά δουλεύουν πολλά τραγούδια, μπορεί στο τέλος να μην κυκλοφορήσουν όλα, αλλά ότι έχουν χωθεί μέσα στον πολιτισμό αυτών των τραγουδιών είναι πολύ σημαντικό.

Μ.Θ.: Μπορεί να μην μπορέσουμε να δώσουμε νέα προοπτική σε κάποιο τραγούδι που να είναι καλύτερη από την πρώτη. Όταν πιάσαμε το «Όλα σε θυμίζουν» ήταν ύμνος. Ότι και να κάναμε ήταν τόσο λίγο… Δεν μπορείς αυτό το τραγούδι να το ακουμπήσεις, είναι αυτό που είναι.

Χ.Α.: Και όχι επειδή είναι πιο καλό από άλλα. Αλλά επειδή έχει φτιαχτεί έτσι, να παίζεται μόνο με μια κιθάρα. Έχουν γίνει προτάσεις και στο παρελθόν για διασκευές αλλά ποτέ δεν πέτυχε κάτι.

Ακουμπάμε όμως ιστορικά τραγούδια αλλά με πολύ σεβασμό και με πολύ μικρή απόκλιση από αυτό που θα περίμενε κάποιος να ακούσει σε σχέση με το πρωτότυπο. Στα τραγούδια που έχω γράψει εγώ είμαστε και πιο τολμηροί. Όταν είναι οι στίχοι και η μουσική δικοί μου, υπάρχει μεγαλύτερη ελευθερία.

Τι κάνει αυτή τη δουλειά ξεχωριστή;

Με ιντριγκάρει πολύ αυτή η δουλειά. Να βλέπω πώς δουλεύουν τα παιδιά, πώς προτείνουν νέα πράγματα, υπάρχει ένα είδος σεναρίου για το κάθε τραγούδι. Μου αρέσει πολύ που μου το στέλνουν να το ακούσω. Καμία φορά γκρινιάζω, άλλες φορές λέω ‘τι ωραίο που είναι’ αλλά τελικά δεν αρέσει σε αυτούς. Μετά από 50 χρόνια υπάρχει ακόμα ένα ενδιαφέρον και κάτι που με κινητοποιεί, αλλά όχι μόνο εμένα. Γιατί καμία φορά υπάρχει κάτι που κινητοποιεί εμάς αλλά δεν κινητοποιεί τους άλλους.

Υπάρχει περίπτωση να ξαναμπείτε στο στούντιο;

Δεν το αποκλείω. Είπα ότι τελείωσαν για εμένα τα live αλλά δεν αποκλείω το στούντιο, γιατί ποτέ δεν ξέρω πότε θα μου έρθει η όρεξη να γράψω ξανά κάτι. Είχα ανάγκη να περάσει ένα διάστημα ώστε να δω τα πράγματα λίγο από απέναντι. Όσο ήμουν σε αυτό το συναίσθημα του ‘γειά σας φεύγω’ δεν μπορούσα. Θέλεις το χρόνο σου και για να το αποδεχθείς και για να δεις αν έχεις κάνει λάθος. Γιατί μπορεί να έχεις κάνει και λάθος. Είχα την ανάγκη να πάρω αυτή την απόσταση και μπορεί να μην μου έχει τελειώσει κιόλας αυτό. Αλλά είναι πολύ χρήσιμο να συμβεί για να ξαναδώ, αν το ξαναδώ, με άλλο κέφι. Και μπορεί να πιάσω ξανά την κιθάρα ή να κάτσω στο πιάνο και να ξαναγράψω.

Πως έγινε η πρόταση για την τηλεοπτική σειρά Maestro;

Από τον Χριστόφορο Παπακαλιάτη. Εγώ δεν θα μπορούσα ποτέ να σκεφτώ κάτι τέτοιο. Πάλι η αφορμή ήταν ένα τραγούδι, η «Προσευχή». Όπως λέει ο ίδιος ο Χριστόφορος, άκουγε αυτό το τραγούδι και σκέφτηκε ότι αυτό μπορεί να μας φέρει κοντά και έτσι έκανε την πρόταση.

Ποια ήταν η πρώτη σας αντίδραση;

Δεν περίμενα να με πάρει ο ίδιος ο Χριστόφορος. Φανταζόμουν ότι κάποιος θα μεσολαβούσε, ότι ένας μάνατζερ θα μου έστελνε ένα μήνυμα. Αλλά με πήρε τηλέφωνο ο ίδιος και ήταν αφοπλιστικός. Μου είπε «κύρια Αλεξίου θα σας στείλω τα τρία πρώτα επεισόδια να τα διαβάσετε». Και βρήκα σε αυτά κομμάτια του χαρακτήρα μου. Του το είπα κιόλας: «πρέπει να σου έχει μιλήσει κάποιος για μένα για να χτίσεις ένα τέτοιο χαρακτήρα».

Δεχτήκατε εύκολα να συμμετάσχετε;

Ναι. Όταν διάβασα τα κείμενα του είπα εύκολα «ναι». Ήταν και κάτι που δεν είχα ξανακάνει. Μου αρέσει να δοκιμάζω τον εαυτό μου σε νέα πράγματα.

Είχαν δυσκολίες τα γυρίσματα;

Είναι δύσκολο γιατί δεν έχεις το χρόνο να δουλέψεις όπως στις πρόβες ενός θεατρικού έργου. Είναι αποσπασματικά τα γυρίσματα. Δεν έχεις όλη την ιστορία. Είναι δύσκολο αλλά πολύ γοητευτικό και βεβαίως όταν δουλεύεις με ανθρώπους που θαυμάζεις. Η Μαρία Καβογιάννη, ο Φάνης Μουρατίδης, η Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, ο Γιάννης Τσορτέκης, η Κλέλια Ανδριολάτου και βέβαια ο Χριστόφορος, ο μεγάλος πρωταγωνιστής.

Πώς είναι η συνεργασία με τον Χριστόφορο Παπακαλιάτη;

Όταν με πήρε τηλέφωνο και μου ζήτησε ραντεβού εγώ είχα αρχίσει να κάνω μαθήματα Γερμανικών. Ήρθε και με βρήκε μέσα στα βιβλία και στα χαρτιά. Ήταν πολύ αστείο όλο αυτό. Ίσως επειδή με βρήκε μέσα σε βιβλία, μου έδωσε και αυτόν τον ρόλο της ηρωίδας που ανοίγει βιβλιοπωλείο. Ο Χριστόφορος είναι γλυκύτατο άτομο, καθαρός άνθρωπος, έντιμος, με ήθος. Παρόλη την μεγάλη επιτυχία του, καταφέρνει να είναι αυθεντικός και αυτό βγαίνει.

Πώς φτάσαμε από τις 200.000 πωλήσεις δίσκων μέσα σε ένα χρόνο να μετράμε πια 2.000;

Για τη δική μας αγορά έπαιξαν πολλά ρόλο, όπως τα cd που έδιναν οι εφημερίδες, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Δεν φταίει μόνο ότι απαξιώθηκε η μουσική επειδή τη δίναμε δωρεάν. Ζώντας στην ψηφιακή εποχή κάθε ευκολία που μπαίνει στη ζωή μας, μας φέρνει την ανάγκη για μεγαλύτερη ευκολία. Θέλουμε να τα έχουμε όλα σε ένα κινητό, σε ένα υπολογιστή, από τι πίτσα θα παραγγείλουμε μέχρι τι μουσική θα ακούσουμε, τι ταινία θα δούμε.

Η αλλαγή στη δισκογραφία έχει αποκλείσει μουσικά είδη που κάποτε είχαν χώρο, όπως το παραδοσιακό τραγούδι;

Όλα τα είδη μουσικής επηρεάζονται. Ακόμα και το παραδοσιακό τραγούδι. Υπάρχουν οι λάτρεις και οι πιστοί, αυτοί που κάνουν τα πάντα για να το κρατήσουν αυθεντικό. Υπάρχουν νέα παιδιά, κομπανίες, που μαθαίνουν λαϊκά όργανα, παραδοσιακά, και είναι πολύ πιστοί σε αυτό το πράγμα αλλά δεν τους δίνεται χώρος να το αναπτύξουν.

Έχουμε όμως παρατηρήσει ότι όπου υπάρχει ένα κλίμα αποκλεισμού υπάρχει και μια πιο έντονη αντίσταση. Γιατί ποτέ δεν είχαμε τόσα παιδιά σε μουσικά σχολεία όπως τώρα. Βλέπεις τώρα κοριτσάκια 16 χρονών να μαθαίνουν σαντούρι. Δεν το βλέπαμε αυτό παλιά παρά μόνο όταν γινόταν μέσα από την ίδια την οικογένεια που κρατούσε και συνέχιζε την παράδοση. Υπάρχουν οι  αντιστάσεις, απλώς εγώ στεναχωριέμαι που δεν γνωρίζω τα νέα παιδιά που βγαίνουν. Είναι και η ηλικία και η απόσταση που μας χωρίζει. Βλέπω και παιδιά που στεναχωριέμαι που προσπαθούν να προβληθούν με ένα τρόπο χωρίς να έχουν τα όπλα να μπορέσουν να το κάνουν.

Το λαϊκό τραγούδι; Υπάρχει ακόμα;

Με ποιο κριτήριο θα το πεις αυτό; Με του ανθρώπου που έκρινε τα πράγματα προ δεκαετίας, εικοσαετίας, τριαντακονταετίας; Τι σημαίνει λαϊκό τραγούδι για έναν άνθρωπο που είναι σήμερα 30 ετών; Αυτό που εσένα μπορεί να σε κάνει να αηδιάζεις, αυτόν μπορεί να τον ενθουσιάζει. Και να μην ξέρει καν τι είναι λαϊκό. Κάθε τραγούδι που παίζεται στα μπουζούκια νομίζουν ότι είναι λαϊκό. Έχει σημασία το κριτήριό σου. Η παράδοση είναι να εξελίσσονται τα πράγματα και όχι να γίνεται μουσειακό ένα είδος. Ο ένας δίνει στον άλλον και ο άλλος ανάλογα με το σήμερά του ξαναφτιάχνει κάτι, ξαναδημιουργεί κάτι.

Στην πορεία σας έχετε αλλάξει πολλές φορές ήχο και ύφος. Είναι εξαιτίας προσωπικής σας ανάγκης ή θέμα εποχής;

Δεν έχω αλλάξει μόνο στο τραγούδι, έχω αλλάξει πολλά πράγματα στη ζωή μου (γέλια) και δεν μιλάμε μόνο για τα μαλλιά.

Συμβαίνει αυτό το πράγμα. Κάτι καταλαβαίνεις, κάτι σε κινητοποιεί, κάτι σε ξελογιάζει. Δεν έζησα ποτέ σε πολύ στενά πλαίσια. Δεν ήμουν ποτέ επαναστάτρια, ήμουν δειλή κοπέλα και θυμωμένη. Απ’ όλα. Αλλά αφήνω τον εαυτό μου να τον τραβήξουν πράγματα και να πάω προς τα εκεί.

Το κοινό όμως σας ακολουθούσε σε κάθε σας βήμα ή αλλαγή με την ίδια αγάπη.

Υπάρχουν στρατόπεδα στους ανθρώπους που με ακολουθούν. Άλλοι με θέλουν στα λαϊκά, άλλοι στις μπαλάντες. Πολλοί διαφωνούν.

Ήθελα να ακολουθώ τα πράγματα που μου άρεσαν και κάθε φορά εμφανιζόταν κάτι άλλο. Δεν μπορείς να ξέρεις από την αρχή αυτό που θα σου συμβεί στη ζωή σου και θα γνωρίσεις. Σήμερα μπορεί να ακούσω μια τραγουδίστρια που δεν έχω ακούσει ξανά και να κολλήσω πάνω της.

Τι είναι αυτό που ξεχωρίζετε στη νέα γενιά τραγουδιστών;

Ακούω πώς έχουν εξελιχθεί οι φωνές, πώς έχουν μπει νέοι τρόποι στο τραγούδισμα. Δεν είναι μονοδιάστατες οι φωνές. Είπαμε την μελωδία και τελειώσαμε. Και άλλος έχει τρεις οκτάβες και άλλος έχει μια. Έχει εξελιχθεί και αυτό. Υπάρχουν περισσότεροι βιρτουόζοι σήμερα.

Μ.Θ.: Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω. Επειδή βάζουμε στο στούντιο και ακούμε πολλές παλιές ηχογραφήσεις, για να βρούμε αυτό που μας δημιουργεί περισσότερα ερεθίσματα, δεν υπάρχει σήμερα καλλιτέχνης που να μπορεί να σου πει ένα τραγούδι one take. H σημερινή γενιά δεν μπορεί να το κάνει αυτό. Πάει 8 μέτρα, 8 μέτρα, ένα κουπλέ, δεύτερο κουπλέ. Δεν έχει το συναίσθημα που θα σου δώσει ο καλλιτέχνης σε one take, όταν το κάνει αποσπασματικά.

Χ.Α.: Θυμάμαι είμαστε στο Παρίσι και ηχογραφούσαμε «Το παιχνίδι της αγάπης». Σε αυτή την παραγωγή είχαμε ξένους μουσικούς και ανάμεσά τους ήταν ο Μanu Κatche, ο ντράμερ. Ο άνθρωπος αυτός έπαιξε σε όλο το δίσκο και ζεϊμπέκικο και μπαλάντα. Σε ορισμένα σημεία του προτείναμε να κάνουμε διόρθωση και δεν δέχτηκε ποτέ. Το πηγαίναμε όλο από την αρχή. Μου είχε κάνει πάρα πολύ εντύπωση αυτό.

Μ.Θ.: Κακώς γιατί και σε εσένα το αγαπημένο σου είναι να λες το τραγούδι ολόκληρο.

Αλεξίου: Ναι αλλά έχω κάνει πολλές φορές διορθώσεις. Όπως προχωράει το τραγούδι προχωράει η ιστορία, έχει κορύφωση. Βλέπω τον εαυτό μου στον Χριστόφορο και λέω ‘αυτό τώρα αν το έκανα ολόκληρο θα το έκανα αλλιώς’.

Υπάρχουν σήμερα οι παραγωγοί που υπήρχαν στο παρελθόν και έπαιζαν καταλυτικό ρόλο σε ένα δίσκο;

Έζησα μια εποχή που παραγωγός λεγόταν αυτός που έβρισκε τα τραγούδια για να τα πει ο τραγουδιστής και βεβαίως παρακολουθούσε όλη τη δουλειά στο στούντιο, επενέβαινε ορισμένες φορές και στις ενορχηστρώσεις, αλλά ο ενορχηστρωτής και ο συνθέτης ήταν αυτοί που έδιναν την γραμμή. Υπήρχε ο παραγωγός που έπιανε μια ιδέα, το κλίμα, έκανε μια πρόταση, το θέμα.

Υπήρχαν βέβαια και παραγωγοί όπως ο Αχιλλέας Θεοφίλου που ήταν ένας πάρα πολύ εμπνευσμένος για την εποχή εκείνη παραγωγός, με ήθος και γούστο. Όπως και άλλοι. Ο Γιώργος Μακράκης, ο Γιάννης Λαμπρόπουλος και άλλοι. Παραγωγός όμως σήμερα είναι αυτός που πιάνει το κάθε τραγούδι και βρίσκει όλη την ατμόσφαιρα, τα πάντα. Δεν είναι ο παραγωγός όπως ήταν πριν από 30 χρόνια.

Μάνος΄; Σήμερα το ονομάζουμε A&R. Είναι αυτός που θα βρει τους παραγωγούς που θα θέλει για κάθε δουλειά. Εγώ που είμαι ο επιμελητής όλης αυτής της δουλειάς θα επιλέξω ποιος παραγωγός θα δουλέψει το κάθε κομμάτι, μπορεί να του πω και προς τα που θέλω να πάει το κάθε τραγούδι ή να ακούσω την πρότασή του. Δεν επενδύουν όμως οι εταιρείες στο τμήμα του A&R, δεν υπάρχει η εξειδίκευση και δεν είναι ένα επάγγελμα που μπορεί να είναι βιώσιμο.

Αλεξίου: Παλιά αυτό μπορεί να μην χρειαζόταν. Τι να τον κάνει τον παραγωγό ο Γιάννης Μαρκόπουλος; Ο ίδιος ήταν ο παραγωγός του έργου του, παρόλο που υπήρχε παραγωγός που παρακολουθούσε την ηχογράφηση και κράταγε την γραμματεία του πράγματος. Ή ο Ξαρχάκος, ο Θεοδωράκης, ο Χατζιδάκις. Σήμερα χρειάζεται ο παραγωγός.

Έχετε απωθημένα; Υπάρχουν συνεργασίες με μεγάλους συνθέτες που θέλατε να κάνετε αλλά δεν προέκυψαν;

Δεν έχω απωθημένα γιατί μπορούσα να τους τραγουδήσω όλους ακόμα και αν τα τραγούδια τους τα είχαν πει άλλοι τραγουδιστές. Έχω δουλέψει με τόσους πολλούς. Με το Γιάννη Σπανό, τον Μάνο Λοΐζο, τον Απόστολο Καλδάρα, τον Σταύρο Κουγιουμτζή, τον Γιάννη Μαρκόπουλο, τον Θάνο Μικρούτσικο, τον Νίκο Αντύπα. Ε, κάτσε. Δεν πρέπει να μιλάω εγώ τώρα για απωθημένο, ας μιλήσει κάποιος άλλος.