Η οργάνωση των Ελλήνων Πεζοναυτών δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα από την εποχή της δημιουργίας τους, το 1967 (32ο Σύνταγμα Πεζοναυτών). Πρόκειται για ένα ελαφρύ τμήμα πεζικού, με τριαδική οργάνωση (3 τάγματα πεζικού των 3 λόχων των 3 διμοιριών) που εκπαιδεύονται σε καθήκοντα μάχης πεζικού, διανθισμένα με αντικείμενα των Μοιρών Ορεινών Καταδρομών και έμφαση σε επιχερήσεις αποβάσεων.
Από το 1988, χρονιά αναδιοργάνωσής τους σε Ταξιαρχία και μέχρι το 2018, οι διοικήσεις έκαναν αρκετές αλλαγές με έμφαση στην καλή φυσική κατάσταση των ανδρών και την εκπαίδευσή τους σε αντικείμενα εκπαίδευσης ειδικών δυνάμεων: εκπαίδευση σε αναρριχήσεις-καταρριχήσεις, που ενδιαφέρον αντικείμενο δεδομένου του αναγλύφου στο Αιγαίο, επιχειρήσεις με ελικόπτερα, εκπαίδευση μονάδων επιπέδου διμοιρίας σε επιχειρήσεις με ταχέα σκάφη, υποβρύχια διείσδυση, νυχτερινό αγώνα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία, οι Πεζοναύτες είναι μια από τις καλύτερα εκπαιδευμένες μονάδες του Στρατού και ορθώς παραμένουν διοικητικά στον Στρατό και δεν μεταπίπτουν στη δικαιοδοσία του Ναυτικού, διατηρώντας έτσι τον δεσμό τους τόσο με το όπλο του Πεζικού όσο και με τις Ειδικές Δυνάμεις που συνεχίζουν να στελεχώνουν σχεδόν το σύνολο της ηγεσίας της 32ας από το επίπεδο λόχου έως ταξιαρχίας.
Η ένστασή μας είναι στο δόγμα χρήσης τους, που από τη δεκαετία του 1960 δεν έχει γνωρίσει καμία ιδιαίτερη εξέλιξη ή διαφορά. Σαν απαραίτητη σύντομη ιστορική αναδρομή, ο έλεγχος του Αιγαίου και των παραλίων του από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις θεωρήθηκε από το ΝΑΤΟ κεφαλαιώδης και ορθά προικοδότησε το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό με σημαντικό αριθμό πλοίων αμφιβίων επιχειρήσεων ενώ τακτικές ασκήσεις με τους Αμερικανούς Πεζοναύτες μύησε γενιές Ελλήνων αξιωματικών με τα μέσα και τις τακτικές της Εκστρατευτικής Δύναμης Πεζοναυτών (παλιότερα γνωστής ως Μονάδα Αμφιβίας Εφόδου).
Η ελληνική 32α Ταξιαρχία Πεζοναυτών είναι μια αναβαθμισμένη έκδοση του παλιού 32ου Συντάγματος, με ένα σύνταγμα πεζικού των τριών ταγμάτων και την παροχή οργανικής μοίρας πεδινού πυροβολικού, μιας κουτσουρεμένης επιλαρχίας 22 αρμάτων (άγνωστο γιατί τα αρχικά Μ24 έδωσαν τη θέση τους διαδοχικά σε Μ47, Μ48 και Leopard-1 αλλά δεν αυξήθηκαν ποτέ σε 41 όσα σε μια τυπική επιλαρχία), τάγματος υποστήριξης και λόχους μηχανικού, υγειονομικού και στρατηγείου.
Το δόγμα χρήσης των Πεζοναυτών στην Ελλάδα ήταν πάντα ένα μυστήριο! Μια μόνη ταξιαρχία αμφιβίων επιχειρήσεων για να καλύψει μια περιοχή 214,000 τετραγωνικών χιλιομέτρων (από την Πελοπόννησο και τα Κύθηρα ως τη Μαρμαρίδα και από τα παράλια της Μακεδονίας ως την Κρήτη) και έναν στόλο αποβατικών που είναι σε παρακμή. Οι γενικότητες που από το 1967 έλεγε το ΓΕΣ όταν αναφερόταν στην αποστολή του άφηναν πολλά περιθώρια στη φαντασία (“όποια αποστολή κι αν της ανατεθεί…”).
Ποιά αποστολή μπορεί τελικά να αναλάβει μια ταξιαρχία ελαφρού πεζικού 2-3,000 ανδρών με 20 άρματα και 12-18 πυροβόλα; Μπορεί να αποβιβαστεί στην εχθρική ακτή με ΑΒΑΚ και να κάμψει τις άμυνες κρατώντας την μέχρι να οργανωθεί δύναμη υποστήριξης που να ακολουθήσει; Μπορεί να εκτελέσει μια επιτυχημένη επιδρομή αποβιβάζοντας ένα ή δύο τάγματα στην ακτή, προελαύνοντας σε βάθος και καταστρέφοντας έναν στόχο (ένα κρίσιμο εργοστάσιο, μια δύναμη εισβολής που οργανώνεται στο εχθρικό εσωτερικό για να χτυπήσει τα νησιά, μια αποθήκη υλικού του εχθρού); Μπορεί να ενισχύσει ένα ελληνικό νησί του Αιγαίου ή την Κύπρο και είναι πραγματικά μια ταξιαρχία το μόνο “χαρτί” στην τράπουλα των στρατηγικών ενισχύσεων που έχει το Ελληνικό Επιτελείο;
Αν η αποστολή είναι η επιθετική απόβαση και καταστροφή του εχθρού, η δύναμη είναι ασθενής σε μέσα και σε αριθμούς για να εκτελέσει την αποστολή της. Νέα μεγαλύτερης χωρητικότητος πλοία, περισσότερη θωράκιση στα οχήματα και μέσα εκτόξευσης πυρός απαιτούνται και κυρίως, περισσότεροι άνδρες.
Αν πάλι αποστολή είναι περιορισμένες, σύντομες επιδρομές για να σπείρουν τον φόβο στον εχθρό και να κυριαρχήσουν στο Αιγαίο, μήπως η οργάνωση “3-1-1” (τάγματα: πεζοναύτες-πυροβολικό-υποστήριξη) είναι παρωχημένη και κρατάει πίσω την καλύτερη δύναμη αντίδρασης του Στρατού;
Εδώ και χρόνια πολλοί στρατιωτικοί οργανισμοί κινούνται σε μια κατεύθυνση οργάνωσης Task Force, μια μεικτή δύναμη επιπέδου ενισχυμένου συντάγματος με πυρήνα ένα τάγμα αποστολής, ισόποση σχεδόν δύναμη υποστήριξης και μια σχυρή δύναμη μεταφοράς στην ακτή που περιλαμβάνει τόσο ναυτικά όσο και εναέρια μέσα.
ΗΠΑ
Κλασσικό παράδειγμα είναι η αμερικανική Εκστρατευτική Μονάδα Πεζοναυτών (Marine Expeditionary Unit-MEU) που συνδυάζει ένα τάγμα πεζοναυτών με μεικτά τμήματα ελαφρού αμφίβιου πεζικού, μηχανοκίνητου πεζικού επί τεθωρακισμένων οχημάτων αμφιβίας εφόδου (AAV-7) ενισχυμένα με άρματα μάχης (ένας ουλαμός των 4 αρμάτων ανά λόχο) και μια πυροβολαρχία πυροβολικού των 155mm καθώς οργανική μονάδα ειδικών επιχειρήσεων με ειδίκευση στον αμφίβιο αγώνα (συνολικά 1400-1500 άνδρες).
Για την υποστήριξή της, η δύναμη αυτή έχει ένα τμήμα μεταγωγικών και επιθετικών ελικοπτέρων και αεροσκαφών κρούσης με το προσωπικό υποστήριξής τους (περίπου 600 άνδρες) και τμήμα διοικητικής μέριμνας και μεταφορών (300 άνδρες). Όλα συντονίζονται από το τάγμα διοίκησης και ελέγχου, στο οποίο εντάσσονται δυνάμεις επικοινωνιών, συλλογής πληροφοριών και στρατονομία (άλλοι 200 άνδρες).
Η αμερικανική MEU είναι μια μικρογραφία του Σώματος Πεζοναυτών και βρίσκεται σε “θερμές” περιοχές έτοιμη να αναλάβει άμεσα δράση στο 90% των περιπτώσεων Κρίσης που απαιτούν στρατιωτική επέμβαση αλλά όχι γενικευμένο πόλεμο. Είναι η Δύναμη Άμεσης Αντίδρασης της Δύναμης Ταχείας Αντίδρασης.
Ιταλία
Σε ένα πιο κοντινό μας παράδειγμα, η Ιταλία χρησιμοποιεί την Ταξιαρχία Πεζοναυτών του San Marco, μια δύναμη πεζοναυτών αριθμητικά ανάλογη της Ελληνικής αλλά διαφορετικά οργανωμένη. Οι “San Marco” απέρριψαν το παλιό τριαδικό μοντέλο των τριών ομάδων ελιγμού και μίας μονάδας υποστήριξης διατηρώντας μόνον ένα (1ο Σύνταγμα “San Marco”) με ενισχυμένο λόχο διοίκησης, επικοινωνιών και μονάδων αναγνώρισης, 3 ελαφρά τάγματα (2 λόχοι Π/Ν και λόχος Υποστήριξης) και Τάγμα Υποστήριξης με λόχους τεχνικού, μεταφορών, υγειονομικού και Δ/Μ. Τα άλλα δύο Συντάγματα έιναι στην ουσία μονάδες επιπέδου τάγματος με αποσπάσματα ειδικών επιχειρήσεων για την προστασία κρίσιμων εγκαταστάσεων, πλοίων και ομάδων αμέσου επέμβασης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ ή των ιταλικών συμφερόντων.
Ελλάδα
Θα έλεγε κανείς ότι η Ελλάδα δεν είναι ούτε Ιταλία, ούτε ΗΠΑ και οι ανάγκες της είναι μεγαλυτερες και πιο συμβατικές. Είναι αλήθεια! Όμως η ανάγκη να αποτελέσουν οι Έλληνες πεζοναύτες την κρίσιμη δύναμη ταχείας επέμβασης στον Ελληνικό θαλάσσιο χώρο στον 21ου αιώνα είναι το μεγάλο ζητούμενο.
Η ουσία της αναδιοργάνωσης είναι να μεταπέσει το ένα τάγμα πεζοναυτών σε Μοίρα Commando συγκεντρώνοντας μικρούς σε μέγεθος αλλά φοβερούς σε εξειδίκευση και ικανότητα των μελών του λόχων, 50-60 ανδρών το πολύ εκάστου εξειδικευμένους σε αποστολές με συγκεκριμένο τύπο:
1. Διείσδυση/Κατάδειξη στόχων σε πεδινό περιβάλλον
2. Στρατηγική αναγνώριση/ειδικές επιχειρήσεις
3. Προστασία πλοίων/εγκαταστάσεων/παρακτίων σημείων σημασίας
4. Ειδική ομάδα επέμβασης/αντιτρομοκρατική (σημεία ενδιαφέροντος εκτός χώρας)
Τα άλλα δύο τάγματα οργανώνονται στη λογική ενός ενισχυμένου τάγματος (700-900 ανδρών) με σκοπό να αναλάβουν αποστολές συμβατικής μάχης προσδίδοντας στον διοικητή τα εργαλεία για κάθε είδος αγώνα θα αντιμετωπίσει. Στη διάθεσή του υπάρχουν δύο ελαφρείς λόχοι πεζοναυτών (αμφότεροι πλήρως αερομεταφερόμενοι αλλά και ικανοί να αναπτυχθούν με σκάφη ή λέβους απόβασης), ένας ‘τεθωρακισμένος’ που θα αξιοποιεί τόσο τα AAV-7 -όταν έρθουν- (4 διμοιρίες μπορούν να μεταφερθούν από 8 AAV-7) με οργανική δύναμη 4-8 Leopard-1A5 για προστασία. Τα τελευταία θα πρέπει να περιμένουν τα αρματαγωγά για να αποβιβαστούν αλλά οι αξιωματικοί των Πεζοναυτών που ήδη επεξεργάζονται τέτοιες μεικτές μονάδες θα βρουν τρόπους.
Εναλλακτικά, σε έναν κόσμο πιο αγγελικά πλασμένο, τη θέση των βαρέων οχημάτων θα είχαν τροχοφόρα οχήματα 8×8 σε εκδόσεις ΤΟΜΠ και άλλα Fire Support Vehicles με πύργους των 105mm ή και 120mm (τα όνειρα δεν κοστίζουν) αλλά μέχρι τότε, αξιοποιούμε ό,τι έχουμε. Δίπλα τους υπάρχει μια ίλη αναγνώρισης με Hummer που μπορούν να εξοπλιστούν με βαρέα πολυβόλα ή πυροβόλα των 20mm και 30mm, GMG 40mm και Α/Τ πυραύλους για να προσδώσουν βάθος στην αναγνώριση εδάφους και πληροφορίες στην υπόλοιπο δύναμη. Η δύναμη αυτή συνοδεύεται από οργανική πυροβολαρχία 6-8 πυροβόλων (με δύο ή τρεις ουλαμούς) και απόσπασμα ASRAD-HELLAS για αντιαεροπορική προστασία.
Το Τάγμα Υποστηρίξεως της 32ας Ταξιαρχίας θα διαλυθεί στα τρία αυτά τάγματα υποστηρίζοντας κάθε υπομονάδα όσο χρειάζεται. Έτσι, η Ταξιαρχία από το στρατηγείο της θα μπορεί να υποστηρίξει όχι μία αλλά δύο ή ενδεχομένως τρεις χωριστές επιχειρήσεις. Φυσικά, τίθεται το ζήτημα της μεταφοράς μιας τέτοιας δύναμης. Η επαναφορά των Zubr σε υπηρεσία θα βοηθήσει πολύ τα πράγματα κυρίως σε ό,τι αφορά τη δράση του “ανανεωμένου” 505 Τ. ΠΝ. που είναι ελαφρά δύναμη ειδικών επιχειρήσεων. Τα Α/Γ ‘Ιάσων’ είναι μάλλον λίγα για όλα τα άλλα. Βλέπετε, συζητάμε 20 χρόνια για Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης και κάνουμε μεγαλόσχημες ανακοινώσεις και εγκαίνια αλλά το πώς θα μεταφερθεί μια Δύναμη από την Αθήνα, τον Βόλο ή το Κιλκίς οπουδήποτε δεν το έχουμε σκεφτεί ακόμα.
Η απόκτηση των μεταχειρισμένων Chinook λύνει ως έναν βαθμό το πρόβλημα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η μισή δύναμη παραμένει ελαφρά και αερομεταφερόμενη. Το ελικόπτερο είναι και θα παραμείνει βασικός παράγοντας μετακινήσεων και προβολής ισχύος σε βάθος στο έδαφος του εχθρού και για αυτό η κίνηση απόκτησης των Chinook και των Kiowa, πρέπει να υποστηριχθεί και να ενισχυθεί με μέσα αυτοπροστασίας, πλοήγησης και πυρός. Ταυτόχρονα, όμως, χρειάζεται και η ενίσχυση του στόλου αποβάσεων, που από τη δεκαετία του 1960 και 1980 έχει παραμεληθεί.
Επιμέλεια: Κωτάντζης Κων/νος (Ευρωπαϊκή Δημοσιογραφία-Ειδικός Ευρωπαϊκού Πολιτισμού)