Πώς θα κινηθεί η Ελλάδα απέναντι στη μεταβατική κατάσταση στη Συρία που αναζητά νομιμοποίηση
«Φυσικά όταν έρθει η μέρα, τα αρμόδια θεσμικά μας όργανα θα πάρουν θέση όσον αφορά, πιθανότατα, μία Συμφωνία Θαλάσσιας Δικαιοδοσίας, προκειμένου να προστατεύσουμε τα συμφέροντά μας στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Γαλάζια Πατρίδα» δήλωσε, μεταξύ άλλων, ο τούρκος υπουργός Μεταφορών Αμπντουλκαντίρ Ουράλογλου αναφερόμενος στη Συρία, σύμφωνα με το τουρκικό κρατικό πρακτορείο Anadolu.
Ο Ουράλογλου είναι ο πρώτος τούρκος κυβερνητικός αξιωματούχος που μιλά επισήμως για το ενδεχόμενο οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, Τουρκίας – Συρίας, μετά την ανατροπή της κυβέρνησης Μπασάρ αλ Άσαντ, δημιουργώντας νέα δεδομένα σε μία συζήτηση που μέχρι την Τρίτη περιοριζόταν σε δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου και δηλώσεις απόστρατων όπως ο Τζιχάτ Γιαϊτζί, που δεν χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης στην Άγκυρα. Και χαρακτηρίζονται ακραία στοιχεία ακόμα και από τούρκους διπλωμάτες.
Ο τούρκος υπουργός μεταφορών ωστόσο έφερε σε επίπεδο κυβέρνησης – πλέον – το σενάριο που αφορά την πιθανότητα οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών Τουρκίας – Συρίας.
Μία οριοθέτηση που θα πρέπει να αγνοήσει πλήρως τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Παραβίαση ευρωπαϊκού κεκτημένου
Ένα σενάριο που αν επιβεβαιωθεί θα είναι μία εξαιρετικά σοβαρή απόπειρα παραβίασης του Δικαίου της Θαλάσσης, του ευρωπαϊκού κεκτημένου και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Διπλωματικές πηγές δήλωναν την Τρίτη στο in ότι η Αθήνα είναι σε ετοιμότητα και παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις σε συντονισμό με την Κυπριακή Δημοκρατία, τα γειτονικά κράτη και την ΕΕ. Την ίδια στιγμή έσπευδαν να επισημάνουν ότι στη Συρία υπάρχει μία μεταβατική κατάσταση, η οποία δεν νομιμοποιείται να προχωρήσει σε καμία τέτοιου είδους συμφωνία.
Οι ίδιες πηγές υπογράμμιζαν πως πρόκειται για ευρωπαϊκά σύνορα ενώ υπενθύμιζαν πως το σενάριο έχει τεθεί υπόψη και της ΕΕ στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής.
Το μήνυμα της Ελλάδας στη Συρία
Διπλωμάτες μιλώντας στο in έστελναν το δικό τους μήνυμα και στη Δαμασκό, σημειώνοντας πως η μεταβατική κατάσταση στη Συρία ακόμα δεν έχει αναγνωριστεί και εξακολουθεί να αναζητά τη διεθνή νομιμοποίηση και οικονομική βοήθεια. Μία τέτοια κίνηση όπως έλεγαν δεν θα πετύχει τίποτα άλλο από το να οδηγήσει στα βράχια την προσπάθεια της Hayat Tahrir al Sham (HTS) και του ντε φάκτο ηγέτη της Συρίας, αυτή τη στιγμή, αλ Τζολάνι, να αναδειχθεί σε νόμιμη διοίκηση της χώρας και διακινδυνεύει να έρθει σε ευθεία σύγκρουση με την ΕΕ, παραβιάζοντας τα δικαιώματα ενός κράτους μέλους της.
Το ερώτημα που τίθεται από διπλωμάτες και αναλυτές – σε αυτή τη φάση – είναι με ποιον θα υπογράψει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το τουρκοσυριακό μνημόνιο; Με μία διοίκηση που δεν έχει ακόμα λάβει νομιμοποίηση, δεν έχει σταθεροποιηθεί και κινδυνεύει, αν το κάνει, όπως λένε να παραμείνει απλά μία «τρομοκρατική οργάνωση»;
Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης μιλώντας στο ΚΥΠΕ ανέφερε ότι η Λευκωσία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και κάθε αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας συνιστά παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου. Με τη Λευκωσία, όπως αναφέρουν πληροφορίες να προχωρά σε κινήσεις προληπτικού χαρακτήρα με αποδέκτη και την HTS.
Η διαφορά της Λιβύης
Σημείωναν δε ότι δεν πρέπει η παρούσα κατάσταση στη Συρία να συγχέεται με την κυβέρνηση της Λιβύης του Φαγιέζ αλ Σάραζ που υπέγραψε το 2019 το άκυρο και παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο με τον Ερντογάν, η οποία είχε διεθνή αναγνώριση, με τον περιορισμό να μην προχωρά σε συμφωνίες που δεσμεύουν τη χώρα στο μέλλον. Και ως εκ τούτου και εκείνη αν και διεθνώς αναγνωρισμένη δεν μπορούσε να προχωρήσει στην υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Σε μία κατάσταση που χαρακτηρίζεται από όλους, διπλωμάτες και αναλυτές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ιδιαίτερα ρευστή. Με όλες τις πηγές να συμφωνούν πως τίποτα δεν έχει κριθεί ακόμα στη Συρία.
Αντιδράσεις από την αντιπολίτευση
Η δήλωση Ουράλογλου έφερε σωρεία αντιδράσεων από την αντιπολίτευση.
Το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ σε ανακοίνωση του κάλεσε την κυβέρνηση «αυτή τη φορά να εκτιμήσει εις βάθος την κατάσταση, υπό το φως του παράνομου μνημονίου Τουρκίας-Λιβυης, αναλαμβάνοντας όλες τις αναγκαίες πρωτοβουλίες σε διμερές, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο».
Ώστε, όπως υπογραμμίζεται «να αποτρέψει τη νέα κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου της θάλασσας και τη δημιουργία τετελεσμένων γεγονότων, που θα προσβάλλουν τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου στην περιοχή».
Την ίδια στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ, τόνιζε πως «η κυβέρνηση, αντί να παρακολουθεί τις εξελίξεις περιοριζόμενη σε αφηρημένες δηλώσεις, οφείλει σε συνεργασία με τους εταίρους μας να διεκδικήσει ευρωπαϊκές κυρώσεις σε περίπτωση που υπάρξουν βήματα σε αυτήν την κατεύθυνση».
Σύμφωνα με την Κουμουνδούρου η Ελλάδα θα πρέπει «σε συνεργασία με τους εταίρους της να στηρίξει τη σύγκληση Διάσκεψης ΕΕ- χωρών Ανατολικής Μεσογείου, με τη συμμετοχή της Τουρκίας εάν σεβαστεί το διεθνές δίκαιο στην Ανατολική Μεσόγειο».
Καταγγέλλοντας την κυβέρνηση πως «αποδεικνύει ότι αδυνατεί να παρουσιάσει μια στρατηγική για την ανατολική μεσόγειο με αρχή, μέση και τέλος και αρκείται απλώς σε επικοινωνιακά πυροτεχνήματα για την ικανοποίηση των επικοινωνιακών και μικροπολιτικών της επιδιώξεων».
Με ποιον θα υπογράψει ο Ερντογάν;
Το σενάριο για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών Τουρκίας – Συρίας είναι υπαρκτό και μπήκε επισήμως στο διάλογο από τον τούρκο υπουργό Μεταφορών και Υποδομών.
Έστω και αν οι εν λόγω δηλώσεις επελέγη να μην αναδειχθούν από τα τουρκικά κρατικά ΜΜΕ, σε τίτλους.
Και παρά τις προσπάθειες τις προηγούμενες μέρες τουρκικών πηγών να κρατήσουν χαμηλά τη συζήτηση που γινόταν σε επίπεδο δημοσιευμάτων.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι πότε και αν θα θεωρήσει ο Ερντογάν ότι είναι η κατάλληλη στιγμή για να βάλει το συγκεκριμένο σενάριο στο τραπέζι επιδιώκοντας να το μετατρέψει σε ένα ακόμα τετελεσμένο σηματοδοτώντας ένα νέο γύρο έντασης και καχυποψίας με την Ελλάδα, με την Κύπρο στο επίκεντρο.
Σίγουρα στην παρούσα κατάσταση η ελληνική διπλωματία και η κυπριακή διπλωματία, με δεδομένο μάλιστα ότι η Ελλάδα ξεκινά τη θητεία της ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, δεν μπορεί να περιμένει απλά την επόμενη κίνηση από τον Ερντογάν, ακόμα και αν αυτή δεν γίνει άμεσα.