Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν γεννήθηκε το 1879 στη Γερμανία από Εβραίους γονείς. Μάλιστα, την εποχή που ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία, ο νομπελίστας φυσικός μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να διαφύγει των ναζιστικών διωγμών και δεν επέστρεψε ποτέ.
Το 1952, το ανεξάρτητο κράτος του Ισραήλ γιόρταζε τα τέταρτα γενέθλιά του. Τη χρονιά εκείνη, ο πρώτος πρόεδρος του νεοσύστατου κράτους, Χάιμ Γουάιζμαν, απεβίωσε σε ηλικία 77 ετών, αφήνοντας τη χώρα ακυβέρνητη. Όσο ζούσε, ο Γουάιζμαν είχε εκφράσει το βαθύτατο θαυμασμό του προς το πρόσωπο του Αϊνστάιν. Είχε, μάλιστα, χαρακτηρίσει τον μεγάλο επιστήμονα ως τον «σπουδαιότερο Εβραίο εν ζωή»….
Ο Χάιμ Γουάιζμαν με τον Άλμπερτ Άινστάιν το 1921/ Wikimedia Commons
Έτσι, όταν ο ισραηλινός ηγέτης πέθανε, ξεκίνησε μια πυρετώδης αναζήτηση για την εύρεση του καταλληλότερου προσώπου που θα τον διαδεχόταν στην εξουσία.
Γρήγορα όλα τα φώτα έπεσαν πάνω στον ξενιτεμένο επιστήμονα. Μπορεί ο Άλμπερτ Αϊνστάιν να ήταν γεννημένος και μεγαλωμένος στη Γερμανία και πλέον μόνιμος κάτοικος Αμερικής, όμως παρέμενε στενά συνδεδεμένος με τις εβραϊκές του ρίζες.
Επί σειρά ετών, πριν ακόμα ξεσπάσει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, υποστήριζε ανοιχτά την ανάγκη ίδρυσης ενός εβραϊκού κράτους. «Ο λόγος ύπαρξης του σιωνισμού είναι ακόμα βαθύτερος από τα βάσανα και τα πάθη των Εβραίων.
Έχει τις ρίζες του στην εβραϊκή πνευματική παράδοση, της οποίας η διατήρηση και η ανάπτυξη είναι η βάση της συνεχούς ύπαρξης των Εβραίων ως κοινότητα», είχε δηλώσει το μακρινό 1929 σε συνέντευξή του στη “Manchester Guardian”….
Ο Αϊνστάιν ήταν ένα άτομο με κύρος, διεθνή φήμη και κυρίως σπάνια ευφυΐα. Ενέπνεε το σεβασμό και την εκτίμηση του συνόλου των πολιτών, τόσο των λογίων, όσο και του απλού λαού.
Μάλιστα, είχε διαδραματίσει καίριο ρόλο στην ίδρυση του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ το 1925 διατελώντας μέλος του πρώτου του διοικητικού συμβουλίου. Αναμφισβήτητα, ο μεγάλος επιστήμονας αποτελούσε ένα από τα πιο αξιοσέβαστα πρόσωπα της εποχής.
Έτσι, μία βδομάδα μετά το θάνατο του Χάιμ Γουάιζμαν, η πρεσβεία του Ισραήλ στις ΗΠΑ έστειλε επιστολή στο βραβευμένο φυσικό, προσφέροντάς του επίσημα την προεδρία της χώρας. Αν ο επιστήμονας αποδεχόταν την πρόταση, θα έπρεπε να μετακομίσει στο Ισραήλ.
Βέβαια, οι διπλωμάτες τον διαβεβαίωναν ότι το νέο του πόστο δε θα στεκόταν εμπόδιο στις ερευνητικές και ακαδημαϊκές του δραστηριότητες.
Οι υποχρεώσεις του ως πρόεδρος θα ήταν περιορισμένες και ο φόρτος εργασίας μικρός. «Ο πρωθυπουργός με διαβεβαιώνει ότι υπό τις παρούσες συνθήκες, η κυβέρνηση και οι άνθρωποι που έχουν πλήρη επίγνωση της εξαιρετικής σημασίας της δουλειάς σας, θα σας παρέχουν κάθε διευκόλυνση και ελευθερία για να συνεχίσετε το σπουδαίο επιστημονικό σας έργο» του έγραφε ένας από τους διπλωμάτες στην προσπάθειά του να τον πείσει.
Ο νομπελίστας φυσικός ένιωσε «βαθιά συγκινημένος» και έσπευσε να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του. Όποια κι αν ήταν η τελική του απόφαση, δεν επιθυμούσε οι σχέσεις του με την εβραϊκή κοινότητα να κλονιστούν….
Έτσι, αφού τόνισε επανειλημμένα ότι η τιμή της πρότασης που του γινόταν ήταν τεράστια, ανακοίνωσε ότι ο ίδιος «αναγκαζόταν να την απορρίψει».
Ο Αϊνστάιν δεν πίστευε ότι διέθετε τα κατάλληλα προσόντα για τη θέση. Η ηλικία του –είχε πλέον κλείσει τα 73–, η απειρία και οι ανεπαρκείς κοινωνικές δεξιότητες θα στέκονταν εμπόδιο στη σωστή και αποτελεσματική διακυβέρνηση της χώρας του.
«Όλη μου τη ζωή έμαθα να λύνω αντικειμενικά προβλήματα. Επομένως, δε διαθέτω το φυσικό χάρισμα και την εμπειρία ώστε να μπορώ να συναναστραφώ αποτελεσματικά με ανθρώπους και να εκτελώ τα δημόσια καθήκοντα».
Τρία χρόνια αργότερα, ο Αϊνστάιν άφησε την τελευταία του πνοή. Παρά την άρνησή του να αναλάβει την προεδρία του Ισραήλ, δεν ήρθε ποτέ σε ρήξη με την εβραϊκή κοινότητα.
Παρέμεινε μέχρι το τέλος ένας περήφανος Εβραίος μετανάστης, υπέρμαχος των συμφερόντων των συμπατριωτών του.
Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimedia Commons…