Πριν από 70 χρόνια ο εθνολόγος Thor Heyerdahl διέσχισε τον Ειρηνικό με μια σχεδία για να αποδείξει πως η Πολυνησία εποικίστηκε από νοτιοαμερικάνους και το πέτυχε – Σήμερα το DNA τον διαψεύδει
Ο Heyerdahl, γεννημένος στις 6 Οκτωβρίου του 1914, στο Larvik της Νορβηγίας, με σπουδές πάνω στην εθνολογία και την αρχαιολογία και μεγάλη πείρα στον τυχοδιωκτισμό, οργάνωνε και διηύθυνε κάποιες από τις πιο περίφημες υπερωκεάνιες επιστημονικές αποστολές.
Δείτε το τρέιλερ της ταινίας «Kon Tiki»
Η Kon-Tiki (1947) και η Ra (1969-70), είχαν ως ερευνητικό αντικείμενο την απόδειξη της δυνατότητας αρχαίων υπερωκεάνιων επαφών μεταξύ μακρινών πολιτισμών και κουλτούρων. Ο Heyerdahl φοιτητής του Πανεπιστημίου του Όσλο, έφυγε πριν αποφοιτήσει για να ταξιδέψει στην Πολυνησία. Ενώ βρισκόταν στη Φάτου Χίβα στις Μαρκέζες, άρχισε να αναρωτιέται πώς οι κάτοικοι του Ειρηνικού είχαν φτάσει στις συγκεκριμένες περιοχές.
Στις 28 Απριλίου 1947, ο Heyerdahl και ένα μικρό πλήρωμα απέπλευσαν από το Περού με την πρωτόγονη σχεδία Kon-Tiki. Η σχεδία, κατασκευασμένη από ξύλα balsa – το ελαφρύτερο και πιο μαλακό ξύλο εμπορικής σκληρής ξυλείας- ονομάστηκε έτσι από τον θεό των Ίνκας, Viracocha, για τον οποίο λέγεται ότι το “Kon-Tiki” ήταν μια παλιά ονοματοδοσία του.
Το πλήρωμα προσπάθησε να μιμηθεί ακριβώς τις ταξιδιωτικές συνθήκες των ανθρώπων κατά την εποχή πριν τον Κολόμβο.
Αν και είχαν στη διάθεσή τους κάποιο σύγχρονο εξοπλισμό, όπως ραδιόφωνο, ρολόγια, χάρτες, εξάντα και μεταλλικά μαχαίρια – δωρεάς του στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών- ο Heyerdahl υποστήριξε ότι αυτά ήταν δευτερεύοντα για τον σκοπό της απόδειξης, ότι η ίδια η σχεδία μπορούσε να πραγματοποιήσει το ταξίδι αυτό.
Το ταξίδι ξεκίνησε στις 28 Απριλίου 1947. Ο Heyerdahl και οι πέντε σύντροφοι του ταξίδεψαν με τη σχεδία για 101 ημέρες, διανύοντας 6.900 χιλιόμετρα (4.300 μίλια) στον Ειρηνικό Ωκεανό, προτού προσκρούσουν σε ύφαλο στη Raroia του Tuamotus στις 7 Αυγούστου 1947.
Το πλήρωμα πραγματοποίησε επιτυχή προσάραξη και όλοι επέστρεψαν με ασφάλεια, αποδεικνύοντας την πιθανότητα ότι οι Πολυνήσιοι μπορεί να προέρχονται από τη Νότια Αμερική.
Στο βιβλίο που έγραψε και εξέδωσε αργότερα, ο Heyerdahl αναλύει την θεωρία του για το πως οι πρώτοι άνθρωποι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τους ανέμους για να πλεύσουν από το Περού στο Νησί του Πάσχα – και έτσι να γίνουν οι πρώτοι άποικοί του.
Δείτε ένα μίνι ντοκιμαντέρ για το Kon Tiki
Αλλά παρόλο που η ιστορία της σχεδίας του και του ταξιδιού του προς τα δυτικά του Ειρηνικού τον Αύγουστο του 1947, αποτελεί μια συγκλονιστική ιστορία, η ιδέα του έχει πλέον αποδειχθεί λανθασμένη.
Σύμφωνα με τον Charles Arthur, επιστημονικό συντάκτη, η ανάλυση DNA των λειψάνων των αρχικών εποίκων των νησιών σε όλο τον Ειρηνικό, συμπεριλαμβανομένου του Νησιού του Πάσχα, αποδεικνύει ότι στην πραγματικότητα αυτά προέρχονταν από τη Νοτιοανατολική Ασία.
Προς περαιτέρω ισχυροποίηση των ανωτέρω, το 1973, μια ομάδα μοντελοποιητών υπολογιστών έδειξε ότι ο εποικισμός των νησιών του Ειρηνικού με ταξίδια με παρασυρόμενα πλοία ήταν “εξαιρετικά απίθανος” και ότι η Χαβάη, η Νέα Ζηλανδία και τα Νησιά του Πάσχα δεν θα μπορούσαν να έχουν εποικιστεί με διαδικασία παρασυρόμενων πλοίων. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, έπρεπε να υπήρχε σκόπιμη ναυσιπλοΐα.
Δεν υπάρχει φυσικά καμία αμφιβολία ότι το ταξίδι του Kon Tiki ήταν μια μεγάλη περιπέτεια: τρεις μήνες στην ανοιχτή θάλασσα πάνω σε μια σχεδία, παρασυρόμενη στο έλεος των ανέμων και των ρευμάτων.
Και ενώ το γεγονός ότι τελικά έφτασαν στην Πολυνησία απέδειξε ότι ένα τέτοιο ταξίδι με παρασυρόμενο πλοίο ήταν εφικτό, όλα τα άλλα στοιχεία αποδεικνύουν την προέλευση από τη Νοτιοανατολική Ασία.
Δείτε το ντοκιμαντέρ για το Kon Tiki του 2012 όταν μια ομάδα δοκίμασε να επαναλάβει το ταξίδι του Thor Heyerdahl και απέτυχε
Η προφορική παράδοση, τα αρχαιολογικά δεδομένα, οι γλωσσικές δομές και τα ίχνη των φυτών που εισήγαγε ο άνθρωπος αποτελούν σήμερα ισχυρές αποδείξεις ότι οι Πολυνήσιοι έφτασαν στην πραγματικότητα στην Αμερική και όχι το αντίστροφο.
Παρ’ όλα αυτά, ο Heyerdahl παραμένει διάσημος. Είτε είναι η ιδέα του ατρόμητου και λίγο τρελού εξερευνητή, είτε η διαρκής επιστημονική ανάγκη του ανθρώπου να γνωρίσει το παρελθόν του, για να καταλάβει καλύτερα το παρόν του, το ταξίδι του Heyerdahl συνεχίζει να μας γοητεύει.
*Την αυθεντική σχεδία Kon-Tiki και το σκάφος από πάπυρο Ra II, από τις παγκοσμίου φήμης αποστολές του Heyerdahl, μπορεί κανείς να τις βρει στο μουσείο Kon-Tiki στο Όσλο της Νορβηγίας.
Φωτογραφίες: AFP/Visual Hellas, 123RF/Visual Hellas