Οι εξαγωγές της εταιρείας προς την Ευρώπη θα βρίσκεται στο 1/3 των προπολεμικών επιπέδων μέχρι το 2035
Θα είναι πολύ δύσκολο για την Gazprom να αναπληρώσει τις πωλήσεις φυσικού αερίου που χάθηκαν ως αποτέλεσμα της πλήρους εισβολής του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία για τουλάχιστον μια δεκαετία, σύμφωνα με έκθεση η οποία παραδόθηκε στο ρωσικό όμιλο, σημειώνουν οι Financial Times.
Οι εξαγωγές της εταιρείας προς την Ευρώπη θα είναι κατά μέσο όρο 50 δισ. έως 75 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως έως το 2035, μόλις το ένα τρίτο των προπολεμικών επιπέδων, προβλέπει η έρευνα.
Αν και η Gazprom ευελπιστεί ότι ένας νέος αγωγός προς την Κίνα θα τη βοηθήσει να αναπληρώσει τις χαμένες ευρωπαϊκές εξαγωγές, η χωρητικότητά του θα είναι μόνο 50 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως και οι τιμές στην Κίνα είναι πολύ χαμηλότερες από ό,τι στην Ευρώπη, αναφέρει η έκθεση, ενώ δεν έχει επιτευχθεί ακόμη συμφωνία για την κατασκευή του.
«Οι βασικές συνέπειες των κυρώσεων για την Gazprom και την ενεργειακή βιομηχανία είναι η συρρίκνωση των εξαγωγικών όγκων, οι οποίοι θα αποκατασταθούν στο επίπεδο του 2020 το νωρίτερο το 2035», έγραψαν οι συντάκτες της έκθεσης.
Η έκθεση 151 σελίδων, η οποία έγινε κατά παραγγελία της διοίκησης και συντάχθηκε στα τέλη του περασμένου έτους, αποτελεί μία από τις πιο ειλικρινείς αναγνωρίσεις μέχρι σήμερα για το πώς οι δυτικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν ως απάντηση στον πόλεμο της Ρωσίας έχουν βλάψει τη Gazprom και τον ευρύτερο ρωσικό ενεργειακό τομέα, σημειώνουν οι FT.
Ζοφερή εικόνα
«Η εικόνα είναι πολύ ζοφερή», δήλωσε η Ελίνα Ριμπάκοβα, συνεργάτιδα στο Ινστιτούτο Πίτερσον για τα Διεθνή Οικονομικά με έδρα την Ουάσινγκτον, αφού διάβασε την έρευνα. «Η Gazprom βρίσκεται σε αδιέξοδο και το γνωρίζει πολύ καλά».
Σύμφωνα με τον Σεργκέι Βακουλένκο, ανώτερο συνεργάτη του Carnegie Russia Eurasia Center στο Βερολίνο και πρώην επικεφαλής στρατηγικής του πετρελαϊκού βραχίονα της εταιρείας Gazprom Neft, η Gazprom παραγγέλνει τακτικά εξωτερικές έρευνες που τη βοηθούν να διεκδικήσει προνομιακή μεταχείριση και πρόσθετη χρηματοδότηση από το Κρεμλίνο. «Μπορείς να κυκλοφορείς με μια τέτοια έκθεση και να ζητάς κρατική στήριξη», είπε, αν και πρόσθεσε ότι οι Ρώσοι αξιωματούχοι είναι «σκληροί τύποι και δεν θα πάρεις τίποτα από αυτούς». 
Σύμφωνα με την έκθεση, το μερίδιο της Gazprom στις ενεργειακές εξαγωγές της Ρωσίας θα μειωθεί, καθώς το αέριο που μεταφέρεται μέσω αγωγών, το οποίο έχει πληγεί ιδιαίτερα από τις κυρώσεις, θα περάσει σε δεύτερη μοίρα έναντι του λιγότερο ευάλωτου υγροποιημένου φυσικού αερίου. Προσθέτει ότι η εταιρεία θα δυσκολευτεί να επιστρέψει σε τροχιά ανάπτυξης χωρίς σημαντική κρατική υποστήριξη στην εξεύρεση νέων αγορών για το αέριο της.
«Επειδή η Gazprom, η οποία δεν διαθέτει τη δική της τεχνολογία για την παραγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου σε μεγάλη δυναμικότητα, είναι η μόνη εταιρεία που εξάγει φυσικό αέριο μέσω αγωγών και οι ποσότητες αυτές μειώνονται, ο ρόλος της Gazprom στη βιομηχανία φυσικού αερίου αναμένεται αντίστοιχα να μειωθεί», γράφουν οι συντάκτες της έκθεσης.
Ο ρόλος των κυρώσεων
Η έκθεση υπογραμμίζει πώς οι κυρώσεις έχουν αποκόψει τη ρωσική ενεργειακή βιομηχανία από ζωτικής σημασίας τεχνολογία, όπως οι τουρμπίνες που βοηθούν στη μετακίνηση του φυσικού αερίου μέσω των αγωγών, καθώς και τα ανταλλακτικά και την τεχνογνωσία που απαιτούνται για την επισκευή τους.
«Προς τιμήν τους, οι συντάκτες της δεν φοβούνται να πουν ότι οι κυρώσεις οδηγούν πάντα σε μείωση του βιοτικού επιπέδου και απώλεια της διεθνούς ανταγωνιστικότητας», δήλωσε η Μίτροβα.
Οι προοπτικές της Gazprom έχουν σκοτεινιάσει ακόμη περισσότερο από τότε που η έκθεση υποβλήθηκε στα ανώτερα στελέχη τον Νοέμβριο, με την εταιρεία να αναφέρει ζημίες ύψους 629 δισ. ρουβλίων (6,9 δισ. δολαρίων) πέρυσι. Η Ρωσία προσπαθεί να συνάψει μια προτεινόμενη συμφωνία με την Κίνα για τον αγωγό Power of Siberia-2, ο οποίος, όπως ελπίζει η Gazprom, θα αναζωογονήσει τις εξαγωγές της.
Εάν ολοκληρωθεί σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα το 2030, ο Power of Siberia 2 αναμένεται να φέρει πρόσθετη δυναμικότητα 50 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως. Αλλά η ικανότητα της Κίνας να αποσπά σημαντικά χαμηλότερες τιμές από αυτές που πλήρωνε η Ευρώπη για το ρωσικό φυσικό αέριο σημαίνει ότι οι εξαγωγές της Gazprom θα είναι λιγότερο κερδοφόρες ακόμη και αν αποκατασταθούν στις προπολεμικές ποσότητες, σύμφωνα με την έκθεση.
«Το θεμελιώδες πρόβλημα που έχουν είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων προερχόταν από την Ευρώπη. Αυτά έχουν χαθεί, και το αέριο που επρόκειτο να πάει στην Ευρώπη δεν μπορεί να πάει σε καμία άλλη καλή αγορά», δήλωσε ο Κρεγκ Κένετι, μελετητής που συνδέεται με το Χάρβαρντ και πρώην αντιπρόεδρος της Bank of America.
Κερδίζει έδαφος η Novatek
Η έκθεση εκτιμά ότι οι εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ρωσίας θα αυξηθούν σε 98,8-125,8 δισ. κυβικά μέτρα το 2035 από 40,8 δισ. κυβικά μέτρα το 2020 και θα αντιπροσωπεύουν περίπου το ήμισυ των συνολικών εξαγωγών φυσικού αερίου – αυξάνοντας την επιρροή της Novatek, της μεγαλύτερης και τεχνικά πιο προηγμένης παραγωγού υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ρωσίας, και άλλων ενεργειακών εταιρειών.
Για να διατηρήσει την κυρίαρχη θέση της στην εγχώρια αγορά φυσικού αερίου, η Gazprom θα πρέπει να εκμεταλλευτεί το μονοπώλιο της στις υποδομές διαμετακόμισης φυσικού αερίου και να απαιτήσει προνομιακή μεταχείριση από το Κρεμλίνο, αναφέρει η έκθεση. Παρ’ όλα αυτά, η Gazprom θα χάσει μερίδιο αγοράς από τη Novatek ή θα αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει τις υποδομές LNG που διαθέτει. 
«Το λογικό για το κράτος είναι να συνδυάσει τις δυνάμεις και των δύο», δήλωσε ο Κένεντι. «Η Gazprom έχει πολύ μεγαλύτερο upstream χαρτοφυλάκιο και η Novatek έχει την τεχνολογία και την τεχνογνωσία στην πλευρά του LNG».
Οι συντάκτες της έκθεσης δήλωσαν ότι το LNG θα μπορούσε να αποτελέσει μια πιο αξιόπιστη πηγή εσόδων από εξαγωγές για τη Ρωσία, επειδή μεταφέρεται με πλοία και όχι με αγωγούς και είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί. Η κατασκευή τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου στην ανατολική ακτή της Ρωσίας, θα μπορούσε να διαφοροποιήσει τις εξαγωγές πέραν της Κίνας και να μειώσει την εξάρτηση που επέτρεψε στο Πεκίνο να ελέγχει την τιμή που πληρώνει για το φυσικό αέριο.
Προβλημάτων συνέχεια
Αλλά η Gazprom θα δυσκολευτεί να αυξήσει τη δική της εξαγωγική ικανότητα, προστίθεται στην έκθεση, εάν η Ρωσία δεν μπορέσει να τερματίσει την εξάρτησή της από τουρμπίνες δυτικού σχεδιασμού, οι οποίες χρησιμοποιούνται για εργασίες όπως η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και η συμπίεση καθώς και η διακίνηση φυσικού αερίου.
Το υπουργείο Ενέργειας της Ρωσίας δήλωσε πως αναμένει ότι οι εταιρείες θα είναι σε θέση να επισκευάζουν τουρμπίνες αμερικανικής κατασκευής μέχρι το επόμενο έτος. Αλλά οι Ρώσοι κατασκευαστές δεν έχουν ακόμη αναπαράγει κρίσιμα τμήματα της παραγωγής τουρμπίνων, αναφέρει η έκθεση, με το 75% των εξαρτημάτων που απαιτούνται να προέρχονται από δυτικές χώρες.
Η Μόσχα θα μπορούσε να αναγκαστεί να κλείσει προσωρινά ή πλήρως σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής σε όλη τη χώρα, εάν δεν καταφέρει να αποκτήσει μια εναλλακτική λύση στην εγχώρια αγορά, προειδοποιεί η έκθεση.
Ένα πρόγραμμα για την εγχώρια κατασκευή τουρμπίνων θα κόστιζε τουλάχιστον 100 δισ. ρούβλια και θα διαρκούσε τουλάχιστον πέντε χρόνια, εκτιμά η έκθεση, προσθέτοντας ότι η Gazprom θα δυσκολευόταν να χρηματοδοτήσει το επενδυτικό της πρόγραμμα χωρίς σημαντική αύξηση των εσόδων της.
Η εταιρεία, σύμφωνα με τον Κένεντι, εκλιπαρεί τη Μόσχα να «απελευθερώσει τις εγχώριες τιμές του φυσικού αερίου ή να γράψει μια μεγάλη επιταγή και να σταματήσει να μας φορολογεί. Σταματήστε να ψάχνετε από εμάς για να χρηματοδοτήσετε την κυβέρνηση, η κυβέρνηση είναι αυτή που πρέπει να μας στηρίξει».