Διεθνή

Το ζευγάρι κατασκόπων που καταδικάστηκε σε θάνατο

Η συζήτηση για την αθωότητά τους κράτησε σχεδόν 40 χρόνια

Ένα παντρεμένο ζευγάρι, δυο άνθρωποι που η όψη τους δεν προμήνυε κάτι το ύποπτο, ήταν τελικά δυο από τους πιο διαβόητους κατασκόπους του Ψυχρού Πολέμου. Ο Julius και η Ethe Rosenberg, συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν τελικά το 1953, βάζοντας τέλος σε μια από τις πιο δραματικές υποθέσεις κατασκοπείας εκείνης της εποχής.

Τον Ιούλιο του 1950, ο Julius συνελήφθη από τις αρχές των ΗΠΑ, ενώ έναν μήνα μετά τον ακολούθησε και η σύζυγός του. Η κατηγορία που τους βάραινε ήταν συνωμοσία και κατασκοπεία. Για την ακρίβεια κατηγορήθηκαν πως ήταν επικεφαλής ενός δικτύου κατασκόπων οι οποίοι έδιναν πληροφορίες που αφορούσαν την ατομική βόμβα στην Σοβιετική Ένωση.

Το ζευγάρι ισχυρίστηκε πως ήταν αθώο. Ωστόσο μετά την σύντομη δίκη του 1951, καταδικάστηκαν σε θάνατο. Μεταφέρθηκαν σε φυλακές της Νέας Υόρκης και περίμεναν την εκτέλεσή τους. Τα δυο επόμενα χρόνια, το ζευγάρι έγινε θέμα διαφωνίας στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Πολλοί πίστευαν πως υπήρξαν θύματα της αντικομουνιστικής υστερίας που επικρατούσε στις ΗΠΑ και διαμαρτύρονταν για την θανατική ποινή, την οποία θεωρούσαν σκληρή και αδικαιολόγητη.

Οι περισσότεροι Αμερικανοί, πίστευαν θάβε πως η ποινή ήταν δίκαιη. Ο Πρόεδρος Αϊζενχάουερ αρνήθηκε να δείξει επιείκεια. Ο Julius Rosenberg εκτελέστηκε το πρωί της 19ης Ιουνίου του 1953. Λίγα λεπτά αργότερα, η σορός του αφαιρέθηκε από την ηλεκτρική καρέκλα και εκεί τοποθέτησαν και την σύζυγό του. Ο θάνατός της ανακοινώθηκε λίγο αργότερα. Μέχρι την τελευταία στιγμή, ισχυρίζονταν πως ήταν αθώοι. Είχαν δυο γιους.

Η χρονική στιγμή της υπόθεσης έπαιξε καίριο ρόλο για την γρήγορη καταδίκη τους. Η κατηγορία ήταν σοβαρή και εκείνη την εποχή ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν στην ακμή του, αφού ο Ιωσήφ Στάλιν βρισκόταν ακόμα στην ζωή. Τα σχέδια για την ατομική βόμβα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια ακόμα παγκόσμια σύρραξη.

Οι περισσότεροι ιστορικοί θα συμφωνήσουν πως δεν θα καταδικάζονταν σε θάνατο σε οποιαδήποτε άλλη εποχή. Ωστόσο η εκτέλεσή τους δεν σταμάτησε την υπόθεση. Τα επόμενα χρόνοι η συζήτηση για την ενοχή τους ή την αθωότητά τους συνεχίστηκε. Σε πολλές περιπτώσεις θεωρήθηκαν θύματα του κράτους αλλά και των αρχών του FBI.

Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, άνοιξαν τα αρχεία του καθεστώτος και επιβεβαιώθηκε πως το ζευγάρι αναμείχθηκε σε κατασκοπεία. Η εκτέλεσή τους έγινε όμως βιαστικά; Και η θανατική ποινή ήταν σωστή; Αυτά είναι ακόμα θέματα που δεν έχουν λυθεί μέχρι σήμερα.